VERBİS’e Kayıt Zorunluluğundan Muaf Olan Kurumlar (İstisna)
7 Nisan 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında, fiilen yürürlüğe giren yükümlülüklerle ilgili “belirleyici” nitelikteki Kurul (Kişisel Verileri Koruma Kurulu) kararları yayımlanmaya devam ediyor.
Bugünkü (15.05.2018, Salı) Resmi Gazete’de yayımlanan 02.04.2018 tarih ve 2018/32 sayılı Kurul kararı ile, “Veri Sorumluları Sicili” ne (VERBİS) kayıt yükümlülüğünden istisna tutulacak kişi ve kurumlara dair bir liste yayımlandı.
Anımsanacağı üzere, 6698 sayılı Kanun’un 16/2 fıkrasında ” (2) Kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişiler, veri işlemeye başlamadan önce Veri Sorumluları Siciline kaydolmak zorundadır. Ancak, işlenen kişisel verinin niteliği, sayısı, veri işlemenin kanundan kaynaklanması veya üçüncü kişilere aktarılma durumu gibi Kurulca belirlenecek objektif kriterler göz önüne alınmak suretiyle, Kurul tarafından, Veri Sorumluları Siciline kayıt zorunluluğuna istisna getirilebilir” hükmü yer alıyor.
Kanun’da yer alan hükme dayalı olarak hazırlanan Veri Sorumluları Sicili Yönetmeliği’nin 16.maddesinde de, istisna tutmanın nelere dayalı olabileceği belirtilmiştir;
İstisna kriterleri
MADDE 16 – (1) Kurul, aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurarak kayıt yükümlülüğüne istisna getirebilir:
a) Kişisel verinin niteliği.
b) Kişisel verinin sayısı.
c) Kişisel verinin işlenme amacı.
ç) Kişisel verinin işlendiği faaliyet alanı.
d) Kişisel verinin üçüncü kişilere aktarılma durumu.
e) Kişisel veri işleme faaliyetinin kanunlardan kaynaklanması.
f) Kişisel verilerin muhafaza edilmesi süresi.
g) Veri konusu kişi grubu veya veri kategorileri.
(2) Kurul, birinci fıkrada sayılan kriterler çerçevesinde belirlenen istisnaların kapsamı ile uygulama usul ve esaslarını belirlemek amacıyla karar alma yetkisini haizdir. Kurul bu kararlarını uygun yöntemlerle yayımlayarak kamuya duyurur.
Yakında başlaması beklenen VERBİS kayıt işlemlerinde, Kurum tarafından yapılan açıklamalar ile, ilk etapta 400 bin civarında kişi/kurumun kayıt yükümlülüğü çerçevesinde kayıt olmasının beklendiği, zaman içerisinde bu sayının daha da artmasının beklendiği ifade ediliyor.
Resmi Gazete’de yayımlanan karar eki listede VERBİS’e kayıttan istisna tutulan kişi/kurumlar şu şekilde ifade ediliyor;
-
herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla yalnızca otomatik olmayan yollarla kişisel veri işleyenler,
-
1512 sayılı Noterlik Kanunu uyarınca faaliyet gösteren noterler,
-
5253 sayılı Dernekler Kanunu’na göre kurulmuş derneklerden, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’na göre kurulmuş vakıflardan ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre kurulmuş sendikalardan yalnızca ilgili mevzuat ve amaçlarına uygun, faaliyet alanlarıyla sınırlı ve sadece kendi çalışanlarına, üyelerine, mensuplarına ve bağışçılarına yönelik kişisel veri işleyenler,
-
2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’na göre kurulmuş siyasi partiler,
-
1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca faaliyet gösteren avukatlar,
-
3568 sayılı Kanun uyarınca faaliyet gösteren serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler.
Düzenleme ile VERBİS’e kayıttan -şimdilik- istisna tutulan asli grubun, yürüttükleri mesleki faaliyetin gereği olarak veri işleyen serbest meslek erbapları olduğu görülürken, dernek, vakıf, sendikalar ile siyasi partilerin de muaf tutuldukları görülmektedir.
Bu noktada, kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütleri hakkında bir muafiyet tanınmadığı, örneğin, birey olarak avukatlar istisna kapsamında iken, meslek örgütleri baroların VERBİS’e kayıt ile yükümlü olduklarını söylemek, mümkün.
Burada, özellikle vurgulanması gereken husus, Kurul kararı ile VERBİS’e kayıt yükümlülüğünden muaf tutulan kişi/kurumların, Kanun kapsamında “veri sorumlusu” olarak diğer yükümlülüklerin devam ediyor oluşu. Nitekim Kurum tarafından yayımlanan Veri Sorumluları Sicili Yönetmeliği’nin 5/f fıkrasında “f) Kanunun 28 inci maddesinde belirtilen durumlar saklı kalmak kaydıyla Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde belirtilen objektif kriterlere dayalı olarak belirli şartları taşıyan veri sorumlularının Kurul tarafından Sicile kayıtla yükümlü tutulmaması; bu veri sorumlularının Kanun kapsamındaki yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz” denilerek, bu husus özellikle kayıt altına alınmıştır.
Yani, istisna/muaf tutulan kişi/kurumlar veri sorumlusudur ve Kanun ile veri sorumlularına getirilen yükümlülüklere -VERBİS’e kayıt dışındakilere- uymakla mükelleftirler.
